Toen we zeker wisten dat de eitjes niet meer uit zouden komen hebben we ze uit de nestkast gehaald toen het vrouwtje weg was. Tegelijkertijd hebben we meer nestmateriaal in de nestkast gedaan. Na het openmaken van de eitjes bleek dat ze bevrucht waren. Twee eitjes waren een week of anderhalf ver en daarna af gestorven in het derde eitje zat een kuikentje dat nog enkele dagen te gaan had en dood in het ei zat. Erg jammer dat het niet goed gegaan is met dit nestje. Het blijft natuurlijk gissen naar de oorzaak, maar hoogstwaarschijnlijk zijn de eitjes toch te vaak afgekoeld als ze niet onder het vrouwtje lagen. Om die reden hebben we nu meer nestmateriaal in de nestkast gedaan. We hadden dat ook al overwogen in het begin van het broedproces, maar we hebben dat bewust niet gedaan omdat de steenuiltjes in deze periode erg gevoelig zijn voor verstoring. Normaal gesproken broeden steenuiltjes maar één keer per seizoen. Er is nu nog een kleine kans dat ze opnieuw beginnen omdat het eerste broedsel is mislukt. De kans is er zeker, want ze zijn samen al weer erg druk in de kast bezig en ze hebben al een mooie nestkom gemaakt. We kijken het even aan en als er aanleiding voor is, dan komen de cams weer online.
Cams offline
De camera's zijn uit gegaan. Mochten er later nog extra info beschikbaar komen m.b.t. het stoppen met broeden en/of het schouwen van de eieren dan wordt dit in het archief toegevoegd.
Dat duurt
De eitjes gaan niet meer uitkomen. In de update van 14 mei zeiden we al; "Moeten de eitjes wel uit gaan komen natuurlijk". Helaas.
Landelijk zijn de berichten wisselend. In bepaalde regio's waar volop muizen zijn gaat het goed, maar ook berichten van mislukte broedpogingen. In de nestkast tegenover onze kerkuilen lagen bijvoorbeeld ook 3 eitjes die niet uitgekomen zijn.
Hoelang het vrouwtje nog door broed weten we niet, evenmin hoelang we dit nog moeten laten zien.
Hopelijk kunnen we een volgend seizoen een nestje laten zien met jongen.
Aantal eieren: 3
Meikever
Leo maakte een foto van het mannetje die met een meikever aankwam, V was er niet, tja wat doe je dan? M at hem zelf maar op.
Het is het favoriete voedsel van de steenuil. Hiervan kan het mannetje, als er jongen zijn, enige tientallen per uur aanvoeren. Vooral net na zonsondergang kunnen die aantallen hoog liggen.
Nog een dag of twee/drie dan moeten we op gaan letten. Een dag voor de kuikens uit het ei komen zal het gedrag van het vrouwtje al veranderen. Zodra ze jongen hoort piepen zal ze daar op reageren.
Moeten de eitjes wel uit gaan komen natuurlijk, we hebben vaak gezien dat er een eitje maar half onder lag of een poosje helemaal niet. Of dit de ontwikkeling heeft beïnvloed weten we niet. Nog een paar daagjes dan zullen we het zien.
Aantal eieren: 3
Voorraad
Het mannetje lijkt de slag te pakken te hebben, er is zelfs muis op voorraad!! Ondertussen zit het vrouwtje al weer 13 dagen op de eitjes dus nog ruim twee weken te gaan.
Het gaat nog niet goed met de Steenuil hij neemt in aantal af in Nederland. In de periode 1998-2000 waren er 5.500-6.500 broedparen in Nederland.
De verspreiding is in hoofdzaak beperkt tot het kleinschalige cultuurlandschap van Oost-, Zuid- en Midden-Nederland. De hoogste dichtheden komen voor in delen van het rivierengebied en het oosten van Gelderland. In het westen en noorden van het land is de Steenuil tussen 1975 en 2000 op veel locaties verdwenen. Elders zijn de aantallen in dezelfde periode afgenomen. Sindsdien nemen ze in het rivierengebied verder af, zijn ze op de zeeklei stabiel en herstellen ze licht op de zandgronden. De afname houdt verband met vermindering van nestgelegenheid (knotwilgen, schuurtjes) en voedsel (door intensivering van het agrarisch grondgebruik). Na koudere en sneeuwrijke winters zakken de aantallen soms tijdelijk in, soms ook niet.
Buiten broedtijd
Steenuilen zijn bijzonder plaatstrouw. Zelfs jonge vogels vertonen weinig neigingen om zich meer dan enkele tientallen kilometers te verplaatsen. Steenuilen worden buiten de broedtijd dan ook bijna altijd in de omgeving van de broedplaatsen gezien. Waarnemingen op grotere afstand, bijvoorbeeld op de Waddeneilanden, zijn bijzonder schaars. Bron: Sovon.
Wistjedat de Steenuil in West-Friesland ook wel "Katuil" wordt genoemd?
Aantal eieren: 3
Broeden
Het is bij 3 eitjes gebleven en het vrouwtje zit nu rustig te broeden. Ze wordt door het mannetje van voedsel voorzien. Het vrouwtje verlaat de eieren slechts voor korte periode om even de vleugels te strekken en haar behoefte te doen. De broedduur is in de regel 25 tot 28 dagen. Dus vanaf zo ongeveer 17 mei moeten we hier gaan opletten. Omdat het vrouwtje pas begint te broeden als het legsel (bijna) compleet is, komen alle eieren meestal binnen één of twee dagen uit en verschillen de jongen dus weinig in leeftijd. Rond de uitkomst datum, sleept het mannetje veel voedsel aan. Grote voedselvoorraden in een nest zijn dus een indicatie dat de jongen binnen enkele dagen geboren worden.
Aantal eieren: 3
Derde eitje
Vanmorgen om 6.42 heeft het vrouwtje het derde eitje gelegd. Het broeden begint gebruikelijk bij het voorlaatste ei en aangezien ze nog niet aan het broeden is, zal er nog wel een eitje bij komen. Dat zal dan in de nacht van vrijdag op zaterdag gelegd gaan worden.
Aantal eieren: 3
Tweede eitje
Vanavond om 21.07 uur hoorde meerdere kijkers een ‘plok’ en om 21.39 uur was het zeker: het tweede eitje is gelegd. Gemiddeld leggen steenuiltjes 3 tot 5 eitjes, dus er zal nog wel een eitje bij komen, waarschijnlijk in de nacht van dinsdag op woensdag. Zie ook het filmpje.
Aantal eieren: 2
Eerste eitje
Vanmiddag was het zo ver!! Het eerste ei. Door velen al eerder verwacht. De gemiddelde eileg datum is half april, klopt dus als een bus deze ronde. Eerste vraag is nu beantwoord. Andere vragen doemen op. Zoals hoeveel eitjes gaan er komen? En... We blijven het met spanning volgen.
Aantal eieren: 1
Nestplaats keuze
In de loop van de winter begint de baltsperiode, in maart/ begin april wordt door beide partners uitgemaakt waar gebroed gaat worden. In Nederland begint de eileg in het algemeen in de 2e helft van april. Ook hier lijkt de keuze inmiddels wel duidelijk, maar tot het eerste eitje...Dus een spannende tijd is aangebroken.
Het zal nog wel even duren voor het eerste eitje. We zien V s'nachts nog niet in de nestkast blijven. Dat zal ze steeds vaker en langer doen.
Hun dagtaak wordt gevormd door de verzorging van het verenkleed, de jacht en de verdediging van het territorium tegen ongewenste indringers (bv. concurrenten van de eigen soort, roofdieren). Op zijn tijd wordt er gerust.
Nestkast ontwerp
Deze nestkast heeft een invliegopening van 7.0 cm in diameter i.c.m. klein voorportaaltje waar achter zich een tweede doorgang naar de nestruimte bevindt. Dit tunneltje heeft als doel andere soorten te weren waar door de steenuilen minder last hebben van andere holenbroeders zoals holenduiven en kauwen. Het is geen traditionele nestkast. Er komen wel elementen in terug die al bij steenuilennestkasten worden toegepast. Zo is aan de buitenzijde is een groot bordes gemaakt waar de vogels kunnen zitten. Bij dit ontwerp is getracht door wat stukken tak toe te voegen aan dit bordesje de oude knotwilg na te bootsen waar ook veel schuilmogelijkheden in zitten. Dat is namelijk een favoriete broedplaats van de steenuil. De nestruimte is een stuk groter en hoger hier mee hopen we dat evt. jongen langer in de nestruimte blijven. Ook de uitgang zit boven in de hoek waardoor de jongen niet zomaar naar buiten kunnen. Als ze de nestruimte pas verlaten op het moment dat ze vliegvlug zijn zou dat hun overlevingskansen sterk vergroten.Nu de kasten een poosje hangen zie je dat de uiltjes best veel gebruik maken van deze schuilmogelijkheden. Zodra er onraad is zie je ze even onder de dakrand gaan zitten of achter de takken. De eventuele jongen kunnen via dit bordesje ook op het dak komen via een speciaal daarvoor gemaakte opening.
Laatste dagen
Ze zijn overdag vaak in en rond de nestkast te zien. Ook gisteren was dit het geval. Er wordt afwisseld geslapen, gepoetst of buiten op de veranda gerust. Maar wellicht wordt er tussen door ook wel even een poging gedaan wat te vangen. Dat doen ze vaak van af een uitkijkpunt zoals een tak of hekpaal. Als je eenmaal zo'n plek van de steenuil hebt ondekt hou die dan maar (met voldoende afstand) in de gaten. hij zal er vaker zitten.
Wist je dat?
Een uil zijn kop wel 270 graden kan ronddraaien.
Deels dag actief
De steenuilen zijn deels dag actief zoals we hier kunnen zien, Ze brengen de dag door met zonnnebaden, maar er wordt ook wel eens een prooi gevangen.
Wat eten Steenuilen?
De steenuil heeft een brede voedselkeuze. Hij jaagt vanaf uitkijkposten of op de grond en pakt wat hij te pakken kan krijgen. Op het menu staan vogels, zoogdieren, insecten, regenwormen en amfibieën; ook qua biomassa minder belangrijke prooien als spinnen, slakken, duizendpoten e.d. versmaadt hij niet als het zo uitkomt. Vogels verschalkt hij vooral in jaren dat er weinig muizen zijn. Het gaat meestal om nog niet vliegvlugge jongen van algemene soorten als mus, merel en spreeuw. Daarnaast komt nog een heel scala aan vogelsoorten in aanmerking als prooi, waaronder ook wel eens relatief grote soorten als houtduif of vlaamse gaai. In jaren met veel muizen vormen kleine zoogdieren het stapelvoedsel van de steenuil; veldmuis en bosmuis zijn dan favoriet; hij vangt echter regelmatig ook andere soorten: rosse woelmuis, aardmuis en diverse soorten spitsmuizen. Soms weet hij ook een mol, woelrat of zelfs een vleermuis te bemachtigen. In aantallen vormen insecten het belangrijkste voedsel van de steenuil. Het meest begeerd worden de grotere soorten: loopkevers, mestkevers, snuitkevers en vooral meikevers. Bij nat weer en in vochtige nachten zijn veel regenwormen aan de oppervlakte te vinden. Dat is terug te vinden in de jachtbuit van de steenuil; zeker als er weinig muizen en insecten zijn kunnen regenwormen meer dan 50% van het voedsel uitmaken. Getalsmatig veel minder belangrijk zijn amfibieën als bruine en groene kikker; ook salamanders belanden wel eens als prooi in de nestkast.
Normaal gaan steenuiltjes pas in april eitjes leggen. Maar vanwege de zachte winter en het rijke aanbod aan prooidieren, waaronder muizen, zouden ze wel eens eerder kunnen starten met het leggen. Ook het gedrag dat ze vertonen duidt er op dat ze al ver zijn in hun ‘voorspel’. Het vrouwtje zit vaak al de gehele dag in de nestkast en ook het mannetje laat zich geregeld zien. Paren hebben we ze in de nestkast nog niet zien doen, maar dat doen ze kennelijk niet vaak in de kast. Ze houden er meer van om dat buiten in het veld te doen. Het toeval wil dat we vannacht het liefdesspel vast hebben kunnen leggen. In het veld staat een dikke weipaal die graag door de (roof)vogels gebruikt om vanaf die paal te zoeken naar prooi. Op die paal zijn al gespot de torenvalk, buizerd, kerkuil, bosuil en de steenuil. Vannacht zaten de steenuiltjes er dus ook op, en niet alleen voor het jagen op een prooi! Zie ook het filmpje.
M op bezoek bij V in de nestkast
V (Het vrouwtje) kwam vanmorgen na lange tijd op het balkon te hebben gezeten de nestkast in om te poetsen en rusten. Na een poosje ging ze even naar buiten waarna ze al snel weer terug ging naar binnen. Even later gevolgt door M (Het mannetje) Na een begroeting en veel contact geluidjes werd door M het nestkuiltje uitgekrapt. Na wat geknuffel ging M er weer vandoor waarna ook V naar buiten ging en later vertrok.
Het gaat er nu om spannen, gaan ze er voor op deze plek? Het ziet er veel belovend uit!! Deze periode net voor de eileg zijn de uiltjes erg gevoelig voor verstoring door allerhande omgevingsfactoren. Bijvoorbeeld andere soorten die de nestkast willen bezetten. Teveel bedrijvigheid vlakbij de nestkast. Rust is belangrijk, en dan in de zin van met rustgelaten worden. Ook als de eitjes er al zijn en er nog maar net gebroed wordt is dit het geval. Voor de vele vrijwilligers een uitdaging om met de nestkastcontroles daar rekening mee te houden. Steenuilen maken voor een groot deel gebruik van nestkasten die opgehangen en onderhouden worden door velen vrijwilligers van vogelwerkgroepen door het hele land. Google maar eens op "vogelwerkgroep+Steenuil" Zie ook het filmpje.
Snel? welnee
De steenuiltjes waren vanmorgen met het licht worden weer terug bij de nieuwe nestkast, Er hing op deze plek geen nestkast maar het is wel in het territorium van een stelletje steenuilen. De nestkast hangt in een boom met klimop waar ze vaak overdag in/tussen slapen Één van de twee steenuiltjes slaapt in de nestkast. De nieuwe woning valt duidelijk in de smaak.
Snel? welnee voor we de kans hebben alle stekkers er in te doen wordt er al in geslapen. Of ze er daadwerkelijk ook gaan broeden weten we natuurlijk niet.Spannend weer.
Voorkomen Jaarvogel. standvogel., Steenuilen komen voor in Europa en Azië, tot in China. De noordgrens van het areaal wordt in Denemarken en Letland bereikt, de zuidgrens wordt min of meer gevormd door de contouren van Zuid-Europa.
Voedsel Kleine zoogdieren, insecten, vogels en ongewervelden. In zijn directe leefomgeving, namelijk weilanden, eventueel enkele (kleinschalige) akkers, hoogstam-fruitboomgaarden en uiterwaarden, zoekt de steenuil naar muizen, kevers, regenwormen en andere kleine gewervelde en ongewervelde dieren.
Geluid Steenuilen communiceren met elkaar d.m.v. een reeks van geluiden. Het vrouwtje heeft zelfs contact met haar jongen, vlak voordat deze uit het ei kruipen. In najaar en einde winter vroege voorjaar klinkt de karakteristieke Territoriumroep van het mannetje. Daarmee maakt hij zich bij zijn soortgenoten bekend als vaste bewoner van zijn Territorium.
Lengte 23 tot 27,5 cm
Herkenning klein uiltje met grote ronde kop. Deels overdag actief en vaak zittend te zien op een uitkijkpost zoals een paaltje of dakrand. Vlucht is snel en golvend, als een specht. Korte vluchten zijn directer en met continue vleugelslagen. Opgewonden vogels wippen met de staart en bij onraad drukken steenuilen zich. Zit vaak op een opvallende uitkijkpost. Bovendelen bruin met witte vlekjes en onderdelen wit met bruine streping. De witte wenkbrauwen geven de steenuil een 'strenge blik'. Poten bevederd
Voortplanting:
Broedlocatie Steenuilen worden aan het eind van hun eerste levensjaar geslachtsrijp. Dat houdt in dat ze al een jaar na hun geboorte zelf jongen kunnen voortbrengen. In de loop van de winter begint de baltsperiode, in maart/ begin april wordt door beide partners uitgemaakt waar gebroed gaat worden. Knotwilgen, fruitbomen en schuurtjes hebben dikwijls holletjes waarin de steenuil zijn jongen kan grootbrengen. Daarnaast broeden ze ook in nestkasten.
Versieren: Steenuilen zijn bijzonder trouw aan een eenmaal gekozen territorium. Partners blijven elkaar voor het leven trouw. De baltstijd is van februari tot april. Het mannetje laat zich dan horen vanaf een vaste uitkijkpost.
Eieren en broeden: In Nederland begint de eileg in het algemeen in de 2e helft van april. Gemiddeld worden 4 (3 à 5) nagenoeg ronde, mat tot glanzend witte eieren gelegd met een tussenpoze van meestal 2 dagen. In gunstige (= voedselrijke) jaren worden soms wel legsels van 6 of 7 eieren geproduceerd. Pas bij het voorlaatste ei begint het eigenlijke broeden. Bij de steenuil is dat een strikte vrouwenzaak. Het mannetje brengt voedsel aan en bewaakt de omgeving.
Na 25 à 28 dagen broeden (dat is ongeveer 5 weken nadat het eerste ei is gelegd) komen de eieren uit; dan is het inmiddels eind mei/begin juni. Gedurende de eerste 8 dagen worden de volledig witte en nog blinde jongen door het vrouwtje warm gehouden en met kleine stukjes door het mannetje aangevoerde jachtbuit gevoerd. Rond hun 30e levensdag wordt het tijd om naar buiten te gaan, eerst nog wat voorzichtig maar al gauw met veel bravoure. Heel goed vliegen kunnen ze in het begin nog niet, maar al klauterend weten ze toch vaak terug te keren in de holte waar ze zijn geboren. Op de grond zijn ze erg kwetsbaar (slecht weer, huisdieren en roofdieren); de aanwezigheid van schuilplekken kan ze door deze moeilijke periode heen helpen. Nog een week of vijf worden de jongen door de ouders verzorgd maar als het jaar tot eind augustus/begin september is gevorderd worden ze door hen uit het geboortegebied verjaagd. Er breekt nu een onzekere tijd voor de jonge uiltjes aan want ze moeten op zoek naar een eigen territorium; als ze geluk hebben komt er in de buurt ergens een plekje vrij door het overlijden van een oude vogel. De gemiddelde levensverwachting van een steenuil is 2,3 à 2,8 jaar (gerekend vanaf het moment dat ze geslachtsrijp zijn geworden). De hoogste in Nederland vastgestelde leeftijd is echter maar liefst 15 jaar.
Deze nestkast heeft een invliegopening van 7.0 cm in diameter i.c.m. klein voorportaaltje waar achter zich een tweede doorgang naar de nestruimte bevindt. De nestkast is speciaal ontworpen door Nestkastlive zodat er een aparte ruimte is voor de camera. Hierdoor gaat er geen ruimte voor de vogels verloren. Leo heeft de kast vervolgens gemaakt. Aan de buitenzijde is een bordesje gemaakt waar de vogels kunnen zitten. Bij dit ontwerp is getracht door wat stukken tak toe te voegen aan dit bordesje de oude knotwilg na te bootsen waar ook veel schuilmogelijkheden in zitten. Dat is namelijk een favoriete broedplaats van de steenuil. De eventuele jongen kunnen via dit bordesje ook op het dak komen via een speciaal daarvoor gemaakte opening. Er is hier gekozen voor een zij aanzicht waarbij de invliegopening ook zichtbaar is.
Soorten
Het ontwerp van deze nestkast is speciaal geschikt voor de Steenuil. Maar er kunnen wellicht ook andere vogels in komen.
voor we de kans hebben alle stekkers er in te doen wordt er al in geslapen. Of ze er daadwerkelijk ook gaan broeden weten we natuurlijk niet.Spannend weer.
